به گزارش پایگاه خبری طالشوند؛ یکی از رسمی ترین بیانیه‌هایی که تا کنون صادر شده شاید بیانیه سازمان جهانی هواشناسی درباره تغییرات اقلیمی مصنوعی است. این سازمان تغییرات اقلیمی مصنوعی یا تعدیل آب و هوا را به معنای مداخله عمدی در جو زمین برای تأثیرگذاری بر شرایط محلی آب و هوایی تعریف می‌کند؛ مداخلاتی که معمولاً از طریق فناوری‌هایی مانند بارورسازی ابرها انجام می‌شود اما سازمان جهانی هواشناسی درباره تغییرات اقلیمی مصنوعی موضع قابل توجهی نیز دارد.
در بیانیه این سازمان که در سایت رسمی‌اش منتشر کرده، تاکید شده که سازمان جهانی هواشناسی نه این فعالیت‌ها (تغییرات اقلیمی مصنوعی) را ترویج و نه آن‌ها را رد می‌کند. هدف این سازمان از فعالیت‌های مرتبط با تعدیل آب و هوا تشویق به انجام تحقیقات علمی معتبر و راهنمایی به منظور دستیابی به بهترین شیوه‌ها برای پروژه‌های تحقیقاتی و عملیاتی است.
بر همین اساس باید در هر قدم از پیش‌برد چنین پروژه‌ای در نظر داشت که سازمان جهانی هواشناسی به عنوان یکی از مهم‌ترین مراجع تخصصی، بر لزوم اتخاذ یک رویکرد علمی و منطقی تاکید دارد و به دنبال پایه‌ریزی برای فعالیت‌هایی با شواهد علمی و داده‌هایی مستند است.
تغییرات اقلیمی مصنوعی چیست؟
مواد خاصی درون ابرها در تغییرات اقلیمی مصنوعی پخش می‌شوند تا الگوهای بارش تغییر کند و باعث افزایش بارندگی، کاهش تگرگ یا از بین رفتن پوشش ابری شوند.
به‌طور کلی تعدیل آب و هوا و تقویت مصنوعی بارش از حدود دهه ۱۹۴۰ میلادی آغاز شد و در دوره‌های زمانی مختلف به‌خصوص در شرایط خشکسالی مورد توجه کشورها قرار گرفت؛ اقداماتی که اغلب با هدف و تلاش فراوان بشر برای تغییر فرآیندهای طبیعی میعان و بارش برای افزایش باران انجام و راه‌های مختلفی مانند پاشیدن بلورهای یخ خشک، بلورهای یدید نقره و تقویت حرکت صعودی ابرها را شامل می‌شود.
سازمان جهانی هواشناسی تاکید دارد «انرژی موجود در سیستم‌های جوی آن قدر زیاد است که ایجاد ابرهایی که باران تولید کنند، تغییر در الگوهای باد برای انتقال بخار آب یا حذف پدیده‌های شدید جوی امکان پذیر نیست. فناوری‌هایی که ادعای انجام این تأثیرات وسیع و چشمگیر را دارند، فاقد پایه علمی هستند و باید با تردید به آن نگریسته شود.
مقالات بسیاری در این باره به چاپ رسیده است و کشورهای بسیاری این روش را امتحان کرده‌اند اما در نهایت بعضی از آن‌ها هم این پروژه را کنار گذشته و روی مدیریت منابع آب تمرکز کرده‌اند. بنا بر برخی نظرات، اگرچه وضعیت علمی تعدیل آب و هوا در حال پیشرفت است اما هنوز درک کاملی از دینامیک و میکروفیزیک ابرها و بارش به دست نیامده است و برای افزایش پذیرش علمی باید آزمایش‌های بیشتری انجام شود.
آرزوی دیرینه تسلط بر میزان بارش تحقق نیافته است
استفاده از سیستمی برای کنترل آسمان و تسلط بر بارش، امید یا آرزویی دیرینه است. این آرزو در شرایط خشکسالی جدی‌تر از پیش است، با این وجود اتفاق نظری درباره بارورسازی ابرها وجود دارد که قابل تامل است؛ بارورسازی ابرها در مقیاس کلان جوابگو نخواهد بود و همانطور که پیش تر سحر تاجبخش – رئیس سازمان هواشناسی کشور- تاکید کرده بود «بارورسازی ابرها سبب افزایش ذخایر آبی کشور نمی‌شود.ـ
تاثیر بارورسازی ابرهای نقطه‌ای و محلی است
احد وظیفه ـ رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور ـ نیز با تاکید بر اینکه بارورسازی ابرها به هیچ وجه نمی‌تواند میزان بارش‌های یک منطقه را به شکل ملموسی تغییر دهد، گفته بود: اگر عملیات بارورسازی ابرها انجام شود، آن هم به‌درستی و اگر همه شرایط فراهم باشد و ابرها تقویت شوند، ماحصل این عمل بسیار محدود است، به این معنا که بارش‌های ناشی از این طرح محلی و نقطه‌ای است و بارورسازی ابرها در نقطه A نمی‌تواند منجر به بارش در نقطه A و B شود بنابراین ادعای اجرای بارورسازی ابرها برای بارش‌های اخیر به هیچ وجه درست نیست. نتیجه بارورسازی ابرها در طبیعت ثابت شده نیست، حتی اگر در حد آزمایشگاه ثابت شده باشد. چون هیچ گزارشی در دنیا وجود ندارد که تاثیر بارورسازی ابرها را در منطقه‌ای وسیع تایید کند.
یک اتفاق نظر؛ بارورسازی یکی از مجموعه ابزارهاست
اما مرکز ملی بارورسازی ابرها معتقد است که بارورسازی ابرها یک فناوری قابل اجراست. این مرکز اگرچه نظری تقریبا متضاد از متخصصان هواشناسی را اعلام می‌کند اما در بخشی با متخصصان هواشناسی اتفاق نظر دارد؛ به طوری که در پاسخ به نظرات رییس سازمان هواشناسی، با تاکید بر اینکه سوال درباره نقش بارورسازی ابرها در رفع بحران آب اساسا اشتباه است، گفته است که باروری ابرها تنها یکی از مجموعه ابزارهای مدیریت منابع آب است.
بارورسازی ابرها راهکاری برای رفع خشکسالی نیست
صادق ضیاییان – رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا – نیز معتقد است که بارورسازی ابرها عملیات اساسی برای تغییر روند بارش‌های کشورها و ایجاد ترسالی به حساب نمی‌آید.
به گفته او کشورهای پیشرفته دنیا هم این عملیات را به شکل محدود و در نقاط محدودی انجام می‌دهند و به دلیل تاثیرات محدود آن جزو سیاست کشورها برای رفع خشکسالی و افزایش میزان بارش‌ها نیست.
بارورسازی ابرها در نیمه آبان
محمدمهدی جوادیان‌زاده – رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فن‌آوری‌های نوین آب‌های جوی – چندی قبل اعلام کرد که فصل عملیاتی بارورسازی ابرها از نیمه آبان‌ماه آغاز می‌شود و در حال حاضر مراحل تجهیز هواپیماها، پهپادها و تعیین مناطق هدف در حال انجام است البته بارورسازی ابر ها در ایران از دهه ۳۰ مطرح شده است.
طبق آمار رسمی، در سال آبی ۱۴۰۳-۱۴۰۴، در ۳۷ پرواز با هواپیما و ۵۰ پرواز با پهپاد در مناطق مختلف کشور انجام شده و بیش از ۶۰۰ ژنراتور زمینی در ۲۳ استان فعال بوده است. سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی، عملیات باروری ابرها را در این سال آبی با استفاده از هواپیماهای با سرنشین و بدون سرنشین (پهپاد) و استفاده از ژنراتور های زمینی انجام شده است. این عملیات با استفاده از دو فروند هواپیمای آنتونوف در منطقه شمال‌غرب، جنوب‌غرب، منطقه تهران و شمال شرق، ۵۰ پرواز عملیاتی با استفاده از پهپاد در مناطق حوضه آبریز زاینده رود، کوهرنگ، خراسان جنوبی و منطقه عملیاتی استان‌های فارس و بوشهر اجرا شد.
معیاری برای سنجش نیست
حالا برای آبان ماه بارورسازی ابرها قرار است دوباره با امید به تسلط و کنترل آسمان و انجام شود؛ عملیاتی که پیش از این مراجع جهانی میزان نتیجه آن را حدود بین ۵ تا ۱۵ درصد اعلام کرده بودند و همین میزان موفقیت نیز مورد توافق کارشناسان نیست چراکه معتقدند نتیجه بسته به نوع سامانه ابری و شرایط اقلیمی هر منطقه متفاوت است و به سبب تغییرپذیری طبیعی جو، اندازه‌گیری دقیق بارش‌های مصنوعی ممکن نیست بنابراین در صورت وقوع بارش به‌ویژه در پایان پاییز – که پیش‌بینی‌های فصلی حاکی از بارش‌های نزدیک به نرمال است- نمی‌توان به قطعیت رسید که چه مقدار از بارش‌ها در اثر فرایند طبیعی و چه مقدار به دلیل بارورسازی ابرها رخ داده است؟
با این حال هم در صورت پذیرش تاثیر بارورسازی ابرها و البته قبول این واقعیت که اثر باورسازی ابرها با علم امروز اندک و محدود است، باید دید که از منظر متولیان امر، تاثیر آن به عنوان یکی از ابزار های جعبه ابزار مدیریت منابع آب چه خواهد بود؟
انتهای پیام/ایسنا