در هر خانه‌ای که بچه باشد، مناسبت‌ها رنگ و بوی دیگری دارند؛ از اعیاد ملی و مذهبی گرفته تا مراسم‌های عبادی مانند شب قدر که یکی از مهم‌ترین و باارزش‌ترین شب‌های مقدس در دین اسلام و برای مسلمانان است. اما ویژگی‌های متفاوت این شب که شب‌زنده‌داری، دعاهای طولانی و عبادت‌های خاص را شامل می‌شود ممکن است برای بچه‌هایی که ما بزرگ‌ترها را تماشا می‌کنند خسته‌کننده باشد و بعد از چند ساعت کلافه‌شان کند.
کلافگی‌ای که شاید طی مهار کردنش و سرگرم کردن کودک خانواده، پدر و مادر و حتی خواهر و برادر بزرگ‌تر نتوانند آن‌گونه که شایسته است بهره کافی را از عظمت این شب ببرند. به همین دلیل در این گزارش ابتدا به سراغ راهنمایی کارشناسان دینی رفته‌ایم و در آخر با ارائه راهکارهای طلایی امیدواریم که امشب شب قدر شیرین و بی‌چالشی را در کنار دلبندانتان تجربه کنید.
معرفی شب قدر به زبان کودکانه
اول از همه باید بگوییم که سخت نگیرید؛ شما فقط با یک بچه کم سن و سال طرفید که از کارهایتان سردرنمی‌آوَرد و باید شیرفهمش کنید. برای همین هم کارشناسان دینی توصیه می‌کنند که شب قدر را به زبانی ساده و داستان‌گونه برای کودکان توضیح دهیم. برای مثال، حجت‌الاسلام محسن عباسی ولدی پیشنهاد می‌کند که این شب را به‌عنوان «شب فرشتگان و آرزوها» به کودکان معرفی کنیم و به آن‌ها بگوییم:
«یکی بود، یکی نبود. در زمان‌های قدیم، یک شب خاص وجود داشت که در آن، فرشته‌ها از آسمان به زمین می‌آمدند و دعاهای آدم‌ها را به خدا می‌رساندند. این شب آن‌قدر مهم بود که حتی از هزار ماه هم ارزشمندتر بود. هر کسی در این شب دعا می‌کرد، آرزوهایش برآورده می‌شد و خدا او را بیشتر دوست داشت. این شب، همان شب قدر است.»
این داستان و قصه‌های مشابه‌اش که به سلیقه و زبان شما طراحی و گفته می‌شود کمک می‌کند که بچه‌ها شب قدر را یک شب پر از مهربانی و البته جادویی بدانند که فرشته‌ها برای بردن آرزوهایشان به زمین می‌آیند.
تاکید بر محبت خدا، نه ترس از مجازات
اما در قصه گفتن‌هایمان باید شش دانگ حواس‌مان را جمع کنیم که بچه‌ها را نترسانیم! شاید بگویید چطور؟ برخی والدین ممکن است شب قدر را به‌عنوان شب حسابرسی گناهان و سرنوشت سخت برای کودکان مطرح کنند، که این می‌تواند آن‌ها را دچار ترس کند. اما علمای دینی مانند آیت‌الله مظاهری تأکید دارند که باید کودکان را با جنبه‌ی مهربانی و رحمت خدا در این شب آشنا کرد، نه با ترس و اضطراب از قضاوت و به آن‌ها گفته شود که «این شب، شب آرزوهاست و خدا همه را دوست دارد و دعاهای خوب را می‌پذیرد.»
عبادت متناسب با سن کودک
در یکی از مراسم‌های شب قدر، مادری را دیدم که با ویشگون از بازوهای پسر حدودا هشت ساله‌اش تلاش می‌کرد تا او را تا آخرین فراز جوشن کبیر پای دعا بنشاند و هر چند دقیقه از بطری آبی که دم دستش بود به صورت پسرش می‌پاشید. اما حجت‌الاسلام قرائتی در این باره می‌گوید: «قرار نیست بچه‌ها مانند بزرگ‌ترها تا سحر بیدار بمانند. کافی است بخشی از برنامه‌های شب قدر را درک کنند و در حد توانشان شرکت کنند.» برای مثال، کودک می‌تواند: چند دقیقه دعا کند. یک آیه از قرآن را بشنود یا بخواند و برای عزیزانش دعا کند.
شب قدر را با بازی و شادی همراه کنیم
کارشناسان توصیه می‌کنند که برای جذاب‌تر کردن شب قدر برای کودکان، می‌توان از قصه‌گویی، نقاشی، بازی‌های معنوی، و جعبه‌ی دعاها استفاده کرد. این روش‌ها باعث می‌شوند کودک احساس کند که در یک شب خاص و زیبا حضور دارد، نه در یک برنامه‌ی سخت و خسته‌کننده و خودش برای ماندن در مراسم شب قدر با بزرگ‌ترها همراهی کند و از فضا لذت ببرد.
یکی از ایده‌های جالب این است که همراه کودک یک جعبه دعا یا آرزو درست کنید. یک جعبه کوچک بردارید و از کودک بخواهید دعاهایش را روی کاغذهای رنگی بنویسد (یا شما برایش بنویسید) و در جعبه بگذارد.
تشویق کودک به دعا و نیکی به دیگران
بچه‌ها مثل آب شفاف هستند و خودشان را در آیینه ما نشان می‌دهند. ما نمی‌توانیم بداخلاق و پرکینه و نامهربان باشیم اما بچه‌های خندان و بااخلاقی تربیت کنیم چون زندگی را در اولین مرحله از ما یاد می‌گیرند. حجت‌الاسلام پناهیان درباره‌ی کودکان و شب قدر می‌گوید: «بهترین چیزی که می‌توان در شب قدر به کودکان آموخت، محبت و نیکی کردن است. از آن‌ها بخواهید برای دیگران دعا کنند و در کارهای خوب شریک شوند.»
برای مثال، می‌توان از کودک خواست که دعا کند: «خدایا همه‌ی بچه‌های دنیا را خوشحال کن!» یا در کارهای خیری مانند دادن کمک به نیازمندان شرکت کند.
یاد دادن اهمیت دعا و آرزوهای خوب
ما بزرگ‌ترها باید طعم شیرین دعا را به بچه‌هایمان بچشانیم و به آن‌ها یاد دهیم که خداوند در تمام لحظات زندگی‌شان همراه و نزدیک آن‌ها است. آیت‌الله جوادی آملی تأکید دارند که: «دعا کردن به کودکان امید و آرامش می‌دهد، پس بگذارید با دل خودشان دعا کنند.»
انجام بازی‌های معنوی
کودکان عاشق بازی هستند، پس چرا از بازی‌ها برای یادگیری شب قدر استفاده نکنیم؟
بازی کارت‌های دعا: کارت‌هایی با دعاهای کوتاه درست کنید و از کودک بخواهید یکی را بردارد و آن دعا را بخواند.
داستان‌گویی شب قدر: هر عضو خانواده یک داستان کوتاه از مهربانی و دعا تعریف کند.
حدس بزن!: درباره اتفاقات شب قدر سوال بپرسید و کودک پاسخ دهد. مثلا: «چه کسانی در شب قدر به زمین می‌آیند؟» (فرشته‌ها)
فراهم کردن خوراکی‌های مخصوص شب قدر
فراموش نکنیم که شب‌زنده‌داری برای کودکان سخت است، اما می‌توان با خوراکی‌های خوشمزه انگیزه‌ی آن‌ها را بیشتر کرد. مثلا: خرماهای شکلاتی، غذاهای شکل‌دار، کیک‌های کوچک با اسم کیک شب قدر و میوه‌های طراحی شده در بشقاب‌های عروسکی.
یک شب به یاد ماندنی
شب قدر فقط برای بزرگ‌ترها نیست؛ کودکان هم حق دارند زیبایی و معنویت این شب را حس کنند. اگر امشب را برایشان خاطره‌انگیز کنیم، آن‌ها در آینده با عشق و اشتیاق به استقبال این شب می‌روند، نه با اجبار و خستگی. بیایید با مهربانی، خلاقیت و صبر، چراغی در دل‌های کوچکشان روشن کنیم تا شب قدر برایشان شبی از جنس محبت، امید و آرزوهای زیبا باشد.
انتهای پیام/خبرگزاری فارس
