در مواردی که رسانهها و یا حتی کاربران در شبکههای اجتماعی در این حوزه تخلف کنند، جدی و بدون اغماض با آن برخورد میشود. بهعنوان نمونه سال ۲۰۱۱ نوجوان ۱۷ سالهی انگلیسی به دلیل دعوت به «شورش» در حساب کاربری فیسبوک خود یک سال از حضور در شبکههای اجتماعی منع شد.
با این مقدمه به عملکرد رسانههای فارسی زبان مستقر در انگلیس از رسانهی رسمی این کشور یعنی بیبیسی تا رسانهی سعودیِ ایران اینترنشنال نگاهی بیندازیم. هرچند موضوع منحصر به حدود دو ماه اخیر نیست اما بازهی زمانی را به همین مدت محدود کنیم. در این مدت بارها شاهد بودیم مجری یا مهمان برنامه به صراحت یا به صورت غیر مستقیم اما مشخص به خشونت علیه نیروهای پلیس و تخریب اموال عمومی تشویق کردند و خبر و ویدیوی این اقدامات خشونتآمیز را بهصورت ویژه انعکاس دادند. حتی در مواردی چون دو هفته قبل «سکویی» مهمان شبکهی سعودی اینترنشنال از جوانان دعوت کرد از کومتل مولوتوف استفاده کنند او حتی در اظهارنظری که میشود دعوت به ایجاد جنگ داخلی قلمداد شود، گفت میتواند آدرس چند مرکز را به آشوبگران بدهد تا از آنجا اسلحه تهیه کرده و با نیروهای انتظامی درگیر شوند! در کنار این موارد بارها شاهد بودیم که چگونه این شبکهها با واژگان سازیهایی چون ملت بلوچ و امثال آن و همچنین تریبون دادن به گروههای تجزیه طلب و تروریست آشکارا از تجزیه ایران حمایت کردند.
با توجه به استقرار این شبکه در لندن و اقدامات آشکار برای آسیب به امنیت داخلی ایران، دستگاه سیاستخارجی کشورمان میتواند فعالیتهای غیرقانونی این شبکه را با شکایت به آفکام پیگیری کند. اما در چنین شرایطی که ایران برای حفظ منافع ملی خود بیش از همیشه به حضور دیپلماتهای قدرتمند در لندن نیازمند است تا هم به لحاظ حقوقی و هم سیاسی علیه نفرتپراکنی این رسانههای فارسی زبان اقدام عملی انجام دهند، مدتی است که ایران در لندن حتی سفیر هم ندارد. از سوی دیگر در داخل ایران نیز به ندرت صدایی از ستاد حقوق بشر، معاونت حقوقی ریاست جمهوری یا حتی وزارت امور خارجه دربارهی عملکرد این رسانهها و نقض حقوق شهروندان که در معرض این حجم از اخبار جعلی و خشونت هستند، میشنویم.
همین چند هفته قبل دادگاه آمریکا «الکسی جونز»، مجریمعروف رادیو را به اتهام انتشار دادههای گمراهکننده و طرح این ادعا که تیراندازی جمعی در مدرسهی سندی هوک واقعیت نداشته، به پرداخت غرامت یک میلیارد دلاری محکوم شد. این موارد تنها یک نمونه کوچک است که نشان میدهد سطح اهمیت و آسیب اخبار جعلی تا چه حد است و امروز بسیاری کشورها چقدر آن را جدی گرفتهاند. اما همین کشورها در قبال ایران یک استاندارد بهشدت دوگانه را در پیش گرفتهاند که نیازمند اقدامات جدیتری از سمت دستگاه خارجه است. چه از نظر حقوقی و چه از نظر تبیین در مجامع بینالمللی و پاسخدادن به دروغهایی که بهشکل یکطرفه در خصوص ایران و جمهوری اسلامی گفته میشود.
مدتی قبل گزارش مفصلی از سوی استنفورد و گرافیکا و بعدتر هم گزارش تحقیقی از سوی کردل منتشر شد که نشان میدهد چطور وزارت دفاع آمریکا با استفاده از حسابهای کاربری جعلی دربارهی ایران اخبار جعلی منتشر می کند. این را همچون قطعهای از پازل کنار اخبار نادرست اخیر رسانههای جریان اصلی چون روزنامه نیویورک تایمز درباره بر وخامت حال رهبر معظم انقلاب درست یک روز پیش از دیدار ایشان با هیئتهای دانشجویی، یادداشت علینژاد در نشریه معتبر فارن افرز، اخبار نادرست سی ان ان دربارهی اغتشاشات اخیر ایران قرار دهید تا ببینید چگونه رسانهها به ستونی مهم در جنگ ترکیبی بدل شدهاند. در شرایطی که وزارت دفاع آمریکا و متحدان از رسانه همچون سلاحی علیه کشورها استفاده می کنند، دستگاه های دیپلماسی و حقوقی ایران حتی در مقام تبیین و انتقاد از این وضع هم ناکارآمد عمل می کنند.
هم اکنون شماری از چهرههای سیاسی مطرح در فضای مجازی چون میشل اوباما، همسر رئیس جمهور سابق آمریکا و ملاله یوسف زی، برنده جایزه صلح نوبل و دیگر چهرهها به دنبال امضای فراخوانی برای حذف ایران از شورای حقوق بشر هستند. از طرف دیگر دیگه نشست غیررسمی شورای امنیت با هدف بررسی موضوع ایران با حضور بازیگری دست چندم که از کودکی از ایران مهاجرت کرده، برگزار شده است. در شرایطی که هیئتهای دیپلماتیک غربی از هر فرصتی برای انزوای ایران استفاده می کنند، حضور کمرنگ ایران بیش از همیشه به چشم می آید.
نمونههایی از این اقدامات تبیینی از سمت دستگاه دیپلماسی کشورهای دیگر میتواند اهمیت موضوع را بهتر نشان دهد.
یک نمونه مشهور، بشار جعفری است به مدت ۱۴ سال نماینده دائم سوریه در سازمان ملل بود و در روزهای جنگ سوریه، بار بزرگی از روایتگری درباره سوریه را بر دوش کشید. نقش او به قدری مهم و پررنگ بود که حتی بسیاری از شهروندان عادی پیگیر اخبار سوریه هم او را به خوبی میشناختند. سخنرانیهای پرشور او درباره حوادث سوریه و نقش کشورهای مختلف در به آشوب کشاندن این کشور به حدی موثر بود که حتی به عنوان مورد مطالعاتی در مقاله های علمی و یادداشت ها بررسی شد.
انتهای پیام/یادداشت