جستجو کردن
بستن این جعبه جستجو.
جستجو کردن
بستن این جعبه جستجو.

گذری بر پنجره جمعیتی ایران

مبین مهری در یادداشتی تحلیلی از وضعیت پنجره جمعیتی ایران و چشم انداز چهار دهه ای آن نوشت.
IMG_۲۰۲۲۰۱۱۹_۱۶۵۸۱۰

پنجره جمعیتی ایران

پنجره جمعیتی چیست؟

در پی کاهش نسبتا سریع سطح باروری و تغییرات کند در سطح مرگ و میر، نسبت کم سالان در جمعیت تقلیل می یابد و ترکیب سنی جمعیت هم از جوانی دور می شود. در این دوره در حالی که تغییر در نسبت کهن سالان ناچیز است، نسبت کم سالان در جمعیت به شدت افت می کند و در نتیجه سهم جمعیت بالقوه فعال(15_64 ساله) در جمعیت بیشتر می شود. یعنی در این دوره کمتر از یک سوم جمعیت خارج از سن فعالیت (زیر15ساله و 65 ساله و بالاتر از آن) و بیشتر از دو سوم در سنین فعالیت (15 تا 64 ساله) باشند. این موقعیت می تواند شرایط مساعدی را جهت تحول اقتصادی و سیاسی کشور رقم بزند. زیرا جمعیت حاضر در سنینی هستند که اوج فعالیت آنها به شمار می­آید.

موهبت جمعیتی در ایران

پنجره جمعیتی در هر کشوری فقط یکبار اتفاق می افتد. حال آنکه مدت زمان ماندگاری آن نسبت به جوامع دیگر متفاوت می باشد. با توجه به تعاریف مزبور، به طور دقیق ایران در سال 1384 وارد پنجره جمعیتی شده است. به نظر بسیاری فرصت خوبی جهت شکوفایی در زمینه های مختلف می باشد. طبق پیش بینی ها این دوره در ایران چهار دهه خواهد بود. پس از خروج از پنجره جمعیتی ایران به سوی جامعه ای سالخورده حرکت خواهد کرد و آکنده از جمعیت پیر خواهد شد. به عبارت دیگر از سال 1425 به بعد ثبات نسبی کم سالان(زیر15 سال) از جمعیت فعال کاسته خواهد شد و آمار جمعیت 65 ساله و بالاتر به 15 درصد خواهد رسید و پس از آن به سرعت رشد می کند.  در این دوره سیاستگذاران باید همه جوانب را در نظر بگیرند. به عنوان مثال به طور خاص باید بر روی عرضه و تقاضای نیروی کار متمرکز باشند. در بعد عرضه باید به تکوین نیروی کار سالم، ارتقای سطح تغذیه و سلامت نیروی کار بیانجامد. از بعد تقاضا نیز سیاست ها باید به ایجاد شرایط مساعد اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی برای جذب نیروی کارامد و آموزش دیده منجر شوند.

طبق جدول ترکیب سنی سال 1385( تا 1390) جمعیت فعال بین سنین 24 تا 30 می باشد.

این نکته نیز حائز اهمیت است که جمعیت زیاد به معنای جمعیت کارامد کشور نیست. در بعضی نظریه ها جمعیت بزرگ و در حال رشد نشان از صلابت و سلامت آن جامعه است. ولی این دیدگاه از نظر توماس مالتوس(پدر علم جمعیت شناسی) ناقض است. زیرا آنچه که موجب می شود یک مملکت از مایملک و منافعش دفاع کند؛ داشتن جمعیت کارامد و آموزش دیده است. در غیر این صورت جمعیت زیاد نه تنها باعث پیشرفت نمی شود بلکه موجب تضعیف قدرت نظامی و قوت اقتصادی می گردد.
بنابراین پنجره جمعیتی یک دوره منحصر به فرد است و نباید بی تفاوت از کنار آن گذر کرد. به رغم موقتی بودن آن باید نهایت بهره وری را انجام داد. در غیر این صورت پس از خروج از آن با مشکلات و معضلاتی روبرو خواهیم شد که به مراتب بزرگتر بوده و شرایط بغرنجی را رقم خواهد زد. علاوه بر این نه تنها موجب توسعه و شکوفایی اقتصادی نمیشود بلکه به مانع بزرگی در مسیر توسعه بدیل گشته و حتی به انحطاط و اضمحلال یک ملت می ­انجامد.
در این دوره بیشترین گروهی که مورد اهمیت واقع می شود جوانان می باشند. زیرا با توجه به نمودار ترکیب سنّی اکثر افراد در بازه سنی 20 تا 29 سال قرار دارند. در این صورت باید میدان را برای گروه تازه نفس و تنشه کار مهیا نمود و به سلطه بی چون و چرا ی کهنسالان پایان داد. (برای اطلاع بیشتر در باب اهمیت جوانان رجوع کنید بهhttps://civilica.com/doc/1566434)

با استناد به کتاب مبانی جامعه شناسی جوانان اثر برنهارد شفرز و مبانی جمعیت شناسی از دکتر سرایی.

پایان/ مبین مهری شکردشت

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

محدودیت زمانی فراتر رفت. لطفا یک بار دیگر کپچا را کامل کنید.